Việt Nam hiện xếp hạng dưới mức trung bình toàn cầu về công khai ngân sách và sự tham gia của công chúng vào các quá trình liên quan đến ngân sách.

Theo báo cáo của tổ chức Đối tác Ngân sách Quốc tế (IBP) công bố sáng 29/3, kết quả chỉ số công khai ngân sách (OBI) 2017 của Việt Nam ở trụ cột thứ nhất về công khai ngân sách ghi được 15 điểm xếp hạng/100, giảm 3 điểm so với lần khảo sát trước đó. Con số này thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình toàn cầu là 42/100 điểm (giảm 2 điểm so với vòng đánh giá năm 2015).

So với khu vực, Việt Nam chỉ đứng trên Myanmar. Còn các nước khác như Philippines hay Indonesia đều đat mức điểm cao, lần lượt là 67/100 và 64/100, được xếp hạng tốt “đầy đủ”.

“Điều này cho thấy công chúng được cung cấp thông tin ít về ngân sách và việc công bố thông tin và tài liệu ngân sách chưa kịp thời, hoặc công bố chậm hơn các thông lệ tốt của quốc tế. Hơn nữa, các tài liệu được công bố còn chưa đủ thông tin như chuẩn mực. Trong các tài liệu công bố, Việt Nam còn chưa công bố dự thảo dự toán ngân sách trình Quốc hội và công bố muộn báo cáo ngân sách dành cho công dân và báo cáo kiểm toán”, báo cáo nhấn mạnh.

Ở trụ cột thứ 2 về sự tham gia của công chúng, Việt Nam ghi được 7 điểm xếp hạng/100, trong khu mức trung bình toàn cầu là 12 điểm. Xếp hạng thấp ở trụ cột này có nghĩa là các cơ quan lập pháp, hành pháp và kiểm toán tạo rất ít cơ hội và chưa có cơ chế để cho công chúng tham gia vào các quá trình ngân sách.

Ở trụ cột thứ 3 về giám sát, Việt Nam ghi được 72/100 đối với giám sát ngân sách của cơ quan lập pháp và 72/100 đối với giám sát ngân sách của cơ quan kiểm toán. Cụ thể, giám sát trong quá trình lập kế hoạch ngân sách là “đầy đủ” và trong quá trình thực thi ngân sách là “hạn chế”.

Ông Joel Friedman, nghiên cứu viên cao cấp của tổ chức Đối tác Ngân sách Quốc tế (IBP) cho rằng, tình trạng thiếu minh bạch ngân sách của nhiều quốc gia đặt ra thách thức trong việc thực hiện các cam kết quốc tế như cam kết về mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, ảnh hưởng đến uy tín của quốc gia trong đầu tư tài chính quốc tế và cuộc sống của người dân.

“Việt Nam có triển vọng ghi được 60 điểm xếp hạng về minh bạch ngân sách sau khi áp dụng Luật Ngân sách 2015, bao gồm việc công khai bản dự thảo dự toán ngân sách. Đặc biệt, Việt Nam đã đạt được xếp hạng trên chuẩn về giám sát ngân sách, nhưng vẫn còn thấp trong xếp hạng về sự tham gia là cần có cơ chế và cơ hội cho người dân tham gia. Việt Nam có thể tốt hơn nữa khi có các cơ chế đối thoại, thảo luận về ngân sách trực tiếp hơn với người dân”, ông Joel Friedman cho biết.

Theo bà Ngô Minh Hương, Trung Tâm Phát triển và Hội nhập, nghiên cứu viên của OBI 2017, quá trình thực hiện OBI 2017 đã nhận được sự quan tâm nhiều hơn của các cơ quan chính phủ, quốc hội và kiểm toán của Việt Nam để hiểu về thông lệ tốt của quốc tế trong minh bạch ngân sách, từ đó có thể xây dựng luật pháp, cơ chế, chính sách về tài khoá và cơ chế công khai ngân sách một cách thích hợp.

Bà Hương cho rằng, Luật Ngân sách 2015 đã có nhiều điều khoản thúc đẩy mạnh mẽ công khai minh bạch ngân sách nên tới kỳ khảo sát 2019, Việt Nam có thể tăng xếp hạng minh bạch ngân sách. Do vậy, có thể tăng uy tín với các đối tác và nhà đầu tư quốc tế.

“Tuy nhiên, ngoài việc công bố tài liệu ngân sách, Việt Nam cần nâng cao chất lượng và sự đầy đủ thông tin ngân sách hơn và cần có cơ chế  tạo cơ hội cho sự tham gia của công chúng thì mới có thể đưa được xếp hạng lên thứ hạng cao như Philippines và Indonesia trong khu vực”, bà Ngô Minh Hương khuyến cáo.

Nguồn: Vov.vn

Tham khảo thêm Tóm tắt báo cáo OBI Việt Nam 2017