Ngày 01 tháng 01 năm 2016, 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Chương trình Phát triển Bền vững 2030 – được các nhà lãnh đạo thế giới thông qua vào tháng 9/2015 – chính thức có hiệu lực.

Các mục tiêu SDGs được xây dựng trên Chương trình Mục tiêu Thiên niên kỷ (MDG) đặc biệt trong đó họ kêu gọi hành động của tất cả các nước nghèo, phát triển và nước có thu nhập trung bình để thúc đẩy sự thịnh vượng trong khi bảo vệ hành tinh. Mỗi mục tiêu có mục đích cụ thể để đạt được đến năm 2030.

Tại Việt Nam, chính phủ đã thông qua “Kế hoạch hành động quốc gia (NAP) về việc thực hiện Chương trình nghị sự năm 2030 cho phát triển bền vững” vào tháng 5 năm 2017. Chính phủ Việt Nam (Chính phủ Việt Nam) thể hiện sự cam kết của mình như tuyên bố của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam “Đảm bảo phát triển bền vững là nhiệm vụ của chính phủ, các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân. Việc thực hiện đòi hỏi  xác định rõ trách nhiệm của mỗi bộ, cơ quan và sự hợp tác chặt chẽ giữa các bộ, giữa chính phủ và nhân dân, và giữa Việt Nam với các nước khác và các tổ chức quốc tế. Chính phủ sẽ huy động mọi nguồn lực và ưu tiên thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội bền vững ”(Vietnam Investment Review, 2017).

Quản trị tốt đã ngày càng được công nhận là trung tâm để đạt được sự tăng trưởng toàn diện, công bằng xã hội và phát triển bền vững – cả về tư cách là người tham gia cũng như mục tiêu theo đúng nghĩa của nó. Quan hệ đối tác chính phủ mở (OGP), một sáng kiến ​​đa bên quốc tế đã được đưa ra từ năm 2011 nhằm đảm bảo các cam kết cụ thể của chính phủ nhằm cải thiện tính minh bạch, trách nhiệm và trách nhiệm của chính phủ đối với công dân.

Theo nghiên cứu khả thi của Towards Transparency về triển vọng của Việt Nam trong sáng kiến ​​này trong năm 2016, OGP mang đến cơ hội lớn cho Việt Nam hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu, tăng cường uy tín của quốc gia trong nước và quốc tế và phù hợp với các nỗ lực quốc tế chống tham nhũng và thúc đẩy minh bạch và trách nhiệm giải trình trên tất cả các khía cạnh của chính phủ. Nó cũng là một nền tảng để thúc đẩy hợp tác giữa chính phủ và sự tham gia của công dân xã hội dân sự cũng như sự tin tưởng của công chúng (Hướng tới Minh bạch, 2016).

Các nguyên tắc của chính phủ mở cũng có nhiều điểm trùng với Chương trình Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs), nơi sự minh bạch, sự tham gia của cộng đồng, và các tổ chức công có trách nhiệm là công cụ để đạt được một mục tiêu nhất định.

Cụ thể, các nguyên tắc này đáng chú ý nhất liên quan đến một số mục tiêu nội dung được tìm thấy trong Mục tiêu 16 của SDG, chẳng hạn như những mục tiêu liên quan đến sự phát triển của các tổ chức hiệu quả, có trách nhiệm và minh bạch (16.6); thực hiện (16.7) và mở rộng truy cập thông tin (16.10). “Chính phủ mở để thực hiện Chương trình 2030 cho Tuyên bố phát triển bền vững” là một tuyên bố chính trị của các thành viên ủy ban OGP, khẳng định rằng luật pháp, nguyên tắc minh bạch và sự tham gia của chính phủ và công dân là những công cụ quan trọng triển khai Chương trình nghị sự năm 2030 và đạt được SDG. Tham gia OGP sẽ giúp Việt Nam thực hiện Mục tiêu 16 có hiệu quả, mà kết quả tổng thể trong việc thúc đẩy quản trị tốt hơn ở Việt Nam, cũng là một phương tiện để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững khác.

Hiện tại, Việt Nam không đủ điều kiện tham gia OGP; tuy nhiên điều này không phải là quá xa để đáp ứng các tiêu chí đủ điều kiện tối thiểu. Để ủng hộ cho Chính phủ tham gia sáng kiến, điều quan trọng là xây dựng bằng chứng mạnh mẽ về tiềm năng cũng như lợi ích của OGP trong bối cảnh Việt Nam, theo đó sẽ mở ra một cửa sổ để đất nước đẩy nhanh tiến trình đạt được SDGs.

Trong thời gian qua, TT và Nhóm Thúc đẩy OGP tại Việt Nam đã quảng bá OGP như một nền tảng cho chính phủ, xã hội dân sự và khu vực tư nhân để cộng tác xung quanh các vấn đề và nguyên tắc chính phủ mở tại Việt Nam. TT thừa nhận rằng để thuyết phục các nhà lãnh đạo chính trị cấp cao, xã hội dân sự và các bên liên quan khác hỗ trợ OGP, cần phải chuyển từ các lập luận tiêu chuẩn và chứng minh giá trị tích cực, công cụ của cải cách chính phủ mở. Cụ thể, TT đã tìm cách phát triển bằng chứng và kiến ​​thức bắt nguồn từ địa phương sẽ được các tổ chức xã hội dân sự và các tổ chức dân sự sử dụng trong việc vận động Chính phủ Việt Nam tham gia vào OGP.

Để đạt được mục đích này, TT mời một nhóm các nhà nghiên cứu Việt Nam thực hiện nghiên cứu chuyên sâu mang tên “Làm thế nào OGP sẽ giúp Việt Nam đạt được SDGs vào năm 2030?”

Mục tiêu Mục đích của nghiên cứu là cung cấp cho chính phủ Việt Nam và các bên liên quan khác các bằng chứng về “Làm thế nào OGP có thể đóng góp để đạt được SDG?” Đặc biệt, các câu hỏi nghiên cứu cụ thể mà TT tìm cách giải quyết là:

• Chương trình phát triển (thách thức, hạn chế, lỗ hổng chính sách, v.v.) ở Việt Nam?
• Làm thế nào để có thể mở các phương pháp tiếp cận của chính phủ giúp giải quyết các thách thức trên và dẫn đến việc thực hiện thành công SDG 16 cũng như các SDG còn lại ở Việt Nam?
• Các cải cách có thể củng cố các tiêu chí hội đủ điều kiện OGP (tức là tiếp cận thông tin, minh bạch tài chính, tiết lộ tài sản và cam kết của công dân) tốt hơn trên SDG ở Việt Nam (bao gồm các ví dụ thực tế)?
• Ví dụ / bằng chứng về các cam kết OGP trên toàn thế giới đã nâng cao mục tiêu SDG có liên quan đến Việt Nam là gì?
• Cho rằng không gian cho xã hội dân sự là cần thiết để đáp ứng các tiêu chuẩn đủ điều kiện và làm cho công việc của OGP trong thực tế, làm thế nào để hợp tác xã hội dân sự và chính phủ có thể mang lại kết quả tốt hơn cho SDG? Ví dụ từ Việt Nam giúp chứng minh những lợi ích của sự hợp tác như thế nào? Có liên quan, có những nhà vô địch tiềm năng và điểm vào để cải thiện không gian dân sự ở Việt Nam?

Nghiên cứu này sẽ thực hiện các phân tích chuyên sâu về cách thức OGP làm nền tảng để thực hiện các cải cách của chính phủ góp phần giải quyết tốt hơn SDGs. Đồng thời tìm hiểu mối liên kết và bổ sung giữa OGP và SDG; từ đó đưa ra các khuyến nghị về phân phối SDG tốt hơn liên quan đến OGP.

Nghiên cứu tập trung vào các cơ quan chính phủ có liên quan và các CSO ở Việt Nam, đây là những bên hưởng lợi trực tiếp của nghiên cứu; Các đối tượng khác bao gồm các phương tiện truyền thông địa phương, khu vực tư nhân và công chúng.

Báo cáo nghiên cứ sẽ chỉ ra: OGP giúp Việt Nam thực hiện tốt hơn như thế nào về cam kết đối với SDGs? Bản tóm tắt sẽ được phát triển thành một ki ếnnghị chính sách phục vụ như là một bằng chứng chiến lược được phát triển bởi TT và Nhóm Thúc đẩy OGP tại Việt Nam để góp ý với các cơ quan chính phủ và các CSO trong việc vận động cho Chính phủ tham gia OGP. Báo cáo nghiên cứu sẽ giải thích tại sao Chính phủ nên bắt tay vào OGP để đạt được sự quản trị tốt hơn, điều này sẽ giúp thực hiện SDG hiệu quả hơn. Báo cáo cũng nên chỉ ra sự giao nhau giữa hai chương trình nghị sự, đặc biệt tập trung vào việc bổ sung các nguyên tắc cốt lõi của OGP và SDG.

Báo cáo sẽ được hoàn thiện trong tháng 4. Các bạn quan tâm tới nội dung báo cáo xin hãy theo dõi hoạt động thường xuyên của website này để cập nhật thông tin.